STEREOTİP

Etnisite, ırkçılık, mezhepçilik, milliyetçilik, cinsiyetçilik vs..Bunların altında yatan süreçleri hiç merak ettiniz mi?

STEREOTİPLEŞTİRME......

Stereotipler, bir grup insanın bir başka grubun kişisel özellikleri hakkında paylaşılmış inançlarıdır. Belirli bir meslek grubu veya etnik grup hakkında bir takım stereotiplerin ortaya çıkması, bazı insanların bu grup altında tasnif edilmesine bağlı olarak gerçekleşir. Bu etkinlik, gurupları insanları objektif olarak betimlemeye yönelik zihinsel bir çaba olmayıp genellikle sosyal olarak güdülenmiştir. Bu demektir ki bir insan grubuna ilişkin stereotipler, bu gruptakileri betimlemekten ve göstermekten daha fazla bir işlev görürler ve gruplar arası ilişkilerde oldukça etkindirler.

Stereotipler, insan ilişkilerinde çoğu kez fazla düşünmeden kendiliğindenlikle kullanılır ve günlük dilde sürekli yeniden üretilir. Örneğin belagatini takdir ettiğimiz biri hakkında ‘ağzı laf yapıyor, tam avukat olacak adam’ dediğimizde avukatlar hakkında pek çok kişinin taşıdığı bir inancı, kısacası bir stereotipi yeniden dile getiriyor ve pekiştiriyoruz.

Stereotipler, kendini gerçekleştiren kehanet etkisiyle grupların kaderini etkileyebilir; örneğin, kadınların matematiğe ‘yatkın’ olmadıkları inancı, bir kız öğrencinin matematik derslerindeki başarısını ve motivasyonunu düşürür; şoförlük konusundaki ‘kötü şöhretleri’, bir kadının sürücülükteki performansını azaltmanın yanı sıra, kadınların araba sürme konusundaki istekliliklerini de azaltır.

Özellikle medyada en çok dikkati çeken stereotip sarışın kadın imajıdır. Genel olarak sarışınlar; aptal, entelektüel derinliği olamayan, dış görünüşüne odaklı kişilikler olarak algılanır.

Stereotipler çoğu zaman çeşitli ülke vatandaşları, çeşitli din mensupları ile ilgili bize pratik şemalar sunmaktadır. Dolayısıyla İtalyan, İngiliz, alman deyince zihnimizde bir imaj belirir. Fakat bunlar daha çok kalıp yargılara dayalı ve aşağılayıcı tarafı baskın olan şemalardır.

                                               Uzm. Psikolog Hülya Macit