"Bir İstismar Mağduru: TURNA"
İSTİSMAR-II
Çocuğun hem fiziksel hem de psikolojik olgunlaşması için kendisi ile ilgilenen, onu tehlikelerden koruyan ve onun için endişelenen bir bakım verene ihtiyacı vardır. Fakat istismarın hakim olduğu koşullarda bırakın çocuğun bu ihtiyaçlarının karşılanmasını tam tersi bu ihtiyaçları karşılamakla mükellef kişi veya kişiler bizzat tehlikenin kaynağıdır. Bu patolojik şartlar çocuğu sağlıklı gelişim çizgisinden sapma pahasına, hayata tutunabilmek için yıkıcı ama bir o kadar da yaratıcı olağanüstü kapasiteler geliştirmek için zorlar. Çünkü kendini korunuyormuş gibi hissetmesi ve hayatta kalması bu kapasitelerine bağlıdır. Ne dediğimin daha iyi anlaşılabilmesi için geçen sezon yayına giren “Anne” dizisindeki “Turna “ karakterinin yaşam koşullarını örnek verebilirim: küçük karakterin tehlikenin ayak seslerini ne kadar erkenden sezdiğini sanırım fark etmişsinizdir. İstismarcı çevrede ev çocuk için bir tehlike arenasıdır. Daha da kötüsü çocuk bu içinde bulunduğu tehlikeden kendini korumak için ne yapması, hangi kurallara uyması gerektiğini hiçbir şekilde anlayamaz. Çünkü istismarcı aile ortamında gücü elinde bulunduranın iktidarı keyfi ve kaprislidir. Evde uyulması gereken kurallar tuhaf, tutarsız ve alenen adaletsizdir. Çocuğu en çok korkutan şey de işte bu istismarın tahmin edilemez doğasıdır. Bu daimi tehlike iklimine adaptasyon, daimi bir teyakkuz durumunu gerektirir. Çocuklar gelebilecek saldırıya (sözel, fiziksel veya cinsel) ilişkin uyarı işaretlerini taramak için olağanüstü yetenekler geliştirerek istismarcılarının içsel durumlarını dakikası dakikasına takip etmeye çalışırlar. Öfke, sarhoşluk, cinsel heyecan gibi içsel durumların dışa vurumu olan yüz ifadesinde, seste ve beden dilindeki ince değişiklikleri tanımayı öğrenirler. Bu sözel olmayan iletişim ileri derecede otomatik hale gelir ve genellikle bilinçli farkındalığın dışında gerçekleşir.
..................................
Peki, çocuk tehlike işaretini fark ettiği zaman ne yapar?
Çocuk, alarmını harekete geçiren tehlike sinyallerinin adını koymaksızın ya da tanımlamaksızın karşılık vermesini öğrenir. Çoğu mağdurun tehlikeye karşı ilk verdiği cevap; mümkün olduğu kadar göze batmaz hale gelmektir. Bunu kimileri kendilerini güvende hissettikleri, sadece onların bildiği özel, gizli bölgelerinde saklanarak yapar. Bu mümkün değilse donup kalmak, sinmek, yüzünü ifadesiz hale getirerek dikkati üzerine çekmekten kaçınmaya çabalarlar. Bu durumun en acıklı tarafı; çocuk mağdur korkunun yarattığı aşırı bir uyarılma durumunu deneyimlerken, iç heyecanlarını herhangi bir şekilde göstermemek için sessiz, hareketsiz ve donuk olmak zorundadır. Çocukluğunda bu tarz yaşantılara maruz kalmış bireylere özgü olan bu paradoksal ruh halini klinikte gözlemlemek çok ilginç bir deneyim yaşatır klinisyene. Seans odasının atmosferinde aynı anda hem bir terör deneyimi hem bir ölüm hareketsizliği hakimdir. Mağdur ile terapist arasındaki etkileşimde istismarcı failin gölgesi hep hissedilir. Ayrıca travma o kadar bulaşıcı bir olgudur ki; buna tanık rolündeki terapist, mağdurun yaşadığı korkuyu, öfkeyi, çaresizliği ve umutsuzluğu daha düşük bir derecede yaşar. Bu noktada terapistin gündüz düşlerine veya rüyalarına sızan mağdurun hikayesiyle birleşmiş imgeler dikkat çekici olabilir.
Şayet saklanmak işe yaramazsa o zaman çocuk otomatik olarak itaat ederek karşısındaki gücü elinde bulunduranın gönlünü yapmaya çalışır. Çünkü çocuk zarar görme korkusuyla –ki; bu bazen kardeşi, annesi vs. bir diğer sevdiğine zarar verileceği endişesini de barındırabilir- tamamen çaresiz olduğuna ve direnmesinin boşuna olduğuna inandırılır. Yine Turna karakterinin ona sunulan yardım önerilerine karşı nasıl düşünceli hale dönüştüğünü ve reddettiğini hatırlarsınız. Çünkü çocuk bu durumdan kurtulmak için atılan her adımın durumu daha da çıkmaza sokarak kendine veya kardeşine yönelik zararı arttırmaktan başka bir işe yaramayacağına inanır. Çocuğun zihninde istismarcının; onun düşüncelerini okuduğu, atacağı adımları önceden bildiği, hayatını tamamen kontrol edebileceğine dair doğaüstü güçlere sahip olduğu inancı vardır çoğunlukla. Böylece çocuk bir yandan tamamen çaresiz olduğuna inandırılırken bir yandan da bu inanç üzerine bina edilen bir motivasyonla istismarcısına olan sadakatini ispatlamaya çalışarak “iyi çocuk” olmak için çabalar sürekli.
........................................
İstismar mağduru çocuğun çaresizlik inancını pekiştiren önemli bir gerçek de; bu tarz ailelerin sosyal bir tecrit içinde olmalarından kaynaklanır. Bu durum bazen istismarcının olup biteni saklamak ve aile bireyleri üzerindeki mutlak otoritesini korumak amacıyla zorla yaratılırken bazen de istismarcının kabalığı, dürtüselliği ve agresyonu yüzünden ilişki kurulamaz ve insanlar doğal olarak aileden uzak dururlar. Anne dizisindeki istismarcı ailenin insan ilişkilerindeki tutumlarını ve iyi niyetli yardım çabalarına verdikleri püskürtücü tepkileri hatırlarsınız. Bu şartlar altında yaşayan çocuğun sosyal yaşamı yaşananları saklama ve görünüşü kurtarma çabasıyla ciddi şekilde kısıtlanır. Dizinin bir kaç sahnesinde Turna karakterinin yaşadıkları bir yandan görsel olarak sahnelenirken öte yandan fonda bunları anlatan Turnanın yaşananlardan taban tabana zıt çizdiği sahte mutluluk tablosu, çocuğun görüntüyü kurtarma çabasına güzel bir örnektir. Bu yüzden sosyal bir yaşamı varmış gibi görünen çocuklar bile bunu yapay olarak deneyimlerler.
Görüldüğü gibi çocuk bir yandan gayet reel koşullarda fizik bütünlüğünü korumak ve hayatta kalmak için bir yaşam mücadelesi verirken diğer taraftan da tüm bu yaşananlar içinde ruhsal dengesini korumak için bir dizi psikolojik savunma mekanizması geliştirir. Çünkü tüm yaşanmakta olanlara rağmen çocuk kendisine bakım vereni aklamak ve onunla bağını devam ettirmek için de bir mücadele vermektedir.
...............................
Peki, nedir bu psikolojik savunma mekanizmaları?
Devamı var…
Uzman Psikolog Hülya Macit
Yazının ilk bölümüne aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:
"Peki Ensest bireye ne yapar?"
İSTİSMAR-I
https://www.facebook.com/uzmanpsikologhulyamacit/posts/1235360119943587
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder